Tai nạn thương tích là sự việc xảy ra ngoài ý muốn của chủ thể, do tác nhân bên ngoài, gây nên những tổn thương về thể chất và tinh thần. Tai nạn thương tích thường dễ xảy ra ở lứa tuổi học đường do tính hiếu động, thích tò mò, nghịch ngợm cũng như hạn chế về kiến thức, kỹ năng phòng ngừa tai nạn thương tích của học sinh.

Tai nạn thương tích ở trẻ em là một vấn đề đòi hỏi toàn xã hội phải có những hành động thiết thực để ngăn chặn. Rất nhiều thương tích nghiêm trọng tại trường học có thể phòng tránh được nếu thầy cô, cha mẹ và các em có ý thức và thực hiện nghiêm túc những biện pháp phòng ngừa.

Hiện nay trẻ em trên thế giới nói chung và trẻ em ở Việt Nam nói riêng tỉ lệ trẻ bị tai nạn thương tích có xu hướng tăng lên. Theo thống kê của Cục Quản lý môi trường cho thấy, mỗi năm trung bình có hơn 370.000 trẻ bị tai nạn thương tích, số trẻ em tử vong do tai nạn thương tích là 6.600 trường hợp/năm chiếm tỷ lệ 35,5%. Ngoài ra, nhiều trẻ em bị chấn thương phải điều trị tại bệnh viện và thường để lại hậu quả lâu dài về sức khỏe, tâm lý, thậm chí là khuyết tật suốt đời.

Có thể thấy tai nạn thương tích hiện nay đều có thể bắt nguồn từng những sự kiện, hiện tượng diễn ra thường xuyên trong cuộc sống. Các nguyên nhân gây thương tích thường gặp đối với trẻ bao gồm:

- Ngã: là những trường hợp tai nạn thương tích do bị ngã, rơi từ trên cao xuống hoặc ngã trên cùng một mặt bằng.

- Hóc, sặc, vật sắc nhọn đâm, cắt.

- Đánh nhau: là các hành động sử dụng vũ lực đánh đập người, nhóm người, các cộng đồng khác dẫn đến tai nạn thương tích, tử vong, tổn thương tinh thần, chậm phát triển.

- Đuối nước: Là những trường hợp tai nạn thương tích xảy ra khi bị chìm trong chất lỏng như nước, xăng, dầu… dẫn đến ngạt thở do thiếu oxygen hoặc ngừng tim dẫn đến tử vong trong vòng 24 giờ phải cần đến sự chăm sóc y tế hay bị các biến chứng khác.

- Bỏng: Là tổn thương một hoặc nhiều lớp tế bào da khi cơ thể tiếp xúc với chất lỏng nóng, chất rắn nóng, lửa. Các trường hợp tai nạn thương tích khác ở da do sự phát xạ của tia cực tím hoặc phóng xạ, điện, chất hóa học cũng như bị tổn thương phổi do bị khói xộc vào cũng được xem là những trường hợp bị bỏng.

- Điện giật: Là những trường hợp tai nạn thương tích do tiếp xúc trực tiếp với nguồn điện dẫn đến bị thương hoặc tử vong.

- Ngộ độc do hóa chất, thực phẩm: Là những trường hợp hít phải, ăn vào, tiêm vào cơ thể các loại độc tố dẫn đến tử vong hoặc các loại ngộ độc khác cần đến sự chăm sóc y tế.

- Tai nạn giao thông: Là những trường hợp tai nạn xảy ra do sự va chạm bất ngờ, nằm ngoài ý muốn chủ quan của con người; chúng thường gây nên khi các đối tượng tham gia giao thông hoạt động trên đường giao thông công cộng, đường chuyên dùng hoặc ở các địa bàn giao thông công cộng khác… Do chủ quan vi phạm luật lệ giao thông hay do gặp phải các tình huống, sự cố đột ngột không kịp phòng tránh nên đã gây ra thiệt hại, thương tổn đến tính mạng và sức khỏe.

- Ngoài ra, TNTT còn bao gồm cả trường hợp thương tích do hành động tự tử gây ra.

Biện pháp phòng tránh tai nạn thương tích trong trường học

Phòng ngừa tai nạn giao thông: Tại khu vực trường học cần phải có biển báo trường học cho các loại phương tiện cơ giới ở khu vực gần trường học. Trong giờ học, giờ giải lao phải đóng cổng trường, giám sát việc ra vào của học sinh khi đến trường để đảm bảo an toàn. Thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền, phổ biến kiến thức về luật giao thông, thực hiện các quy định an toàn giao thông và bảo an toàn khi tham gia giao thông. Tuyên truyền, nâng cao trách nhiệm đảm bảo an toàn giao thông cho phụ huynh, đảm bảo tuân thủ quy định về an toàn giao thông, không chạy xe máy trong sân trường, đảm bảo an toàn khi đưa, đón các em học sinh.

Phòng ngừa bỏng: Bỏng rất nguy hiểm, nếu bỏng nặng có thể để lại di chứng như sẹo, co kéo cơ, gây tàn phế suốt đời hoặc gây chết người. Người chăm sóc trẻ cần: Làm cửa chắn quanh khu vực nấu ăn; Để xa tầm với của trẻ những thức ăn, đồ uống mới nấu như nồi canh, nồi cám, nước sôi, phích nước nóng, vật dễ cháy nổ như ga, xăng, cồn,…; Hướng dẫn trẻ không nghịch lửa và các vật dễ cháy nổ như diêm, bật lửa, xăng dầu. Trang bị bình cứu hỏa vị trí bếp, là khu vực rất dễ xảy ra cháy nổ. Phòng thí nghiệm trong trường học phải có nội quy, hướng dẫn an toàn hóa chất, an toàn điện… Khi trẻ bị bỏng cần nhanh chóng đưa trẻ ra khỏi nguồn gây bỏng, ngâm vùng cơ thể bị bỏng vào nước mát trong vòng 20-30 phút, chuyển trẻ bị nạn đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt.

Phòng ngừa té ngã: Thường xuyên kiểm tra các trang bị tại trường học như: bàn ghế, bảng viết, mặt sân, cầu thang… khi phát hiện có hư hỏng hoặc gây nguy hiểm cho học sinh cần được sửa chữa hoặc thay thế. Nhà trường cần đảm bảo an toàn, chắc chắn đối với dụng cụ phục vụ cho việc dạy và học các môn thể dục, thể thao. Hướng dẫn cho học sinh không đến gần những nơi không an toàn, vui chơi đúng khu vực quy định theo sự hướng dẫn của nhà trường. Cần thường xuyên quản lý, giám sát học sinh mọi lúc, mọi nơi; tổ chức xây dựng lớp học tự quản, đoàn kết, thân thiện..

Phòng ngừa bạo lực, đánh nhau trong trường học: Tăng cường giáo dục nâng cao kiến thức và nâng cao ý thức cho các em học sinh tránh việc đùa giỡn quá mức, xô đẩy, đánh nhau trong khuôn viên nhà trường. Tích cực rèn luyện kĩ năng sống, ngoan ngoãn lễ phép với ông bà, bố mẹ, với thầy cô giáo. Quy định và giám sát chặc chẽ nhằm đảm bảo học sinh không mang theo các vật sắc nhọn nguy hiểm như dao, kéo, súng cao su… khi đến trường. Thầy, cô thường xuyên theo dõi, giám sát, giáo dục cho các em học sinh nhằm nâng cao tinh thần đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau trong các hoạt động vui chơi và học tập. Chấp hành tốt nội quy trường lớp, tránh xa bạo lực, nói không với bạo lực

Phòng ngừa điện giật, sự cố do điện: Hệ thống điện trong lớp phải an toàn, không để dây trần, dây điện hở, bảng điện để cao. Nhà trường thường xuyên kiểm tra các đồ dùng, thiết bị sử dụng điện để đảm bảo an toàn. Khi nạn nhân bị điện giật, bằng mọi cách tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện. Nếu nạn nhân đã bất tỉnh phải kêu gọi mọi người giúp đỡ, tiến hành xoa bóp tim ngoài lồng ngực và hà hơi thổi ngạt ngay lập tức và kiên trì. Sau đó chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế.

Phòng ngừa ngộ độc thức ăn: Hướng dẫn cho các em học sinh về không tham gia mua bán quà bánh hay ăn hàng rong xung quanh cổng trường vì chúng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ngộ độc thức ăn do không bảo đảm vệ sinh và không rõ ràng về xuất xứ nguồn gốc của thực phẩm. Thực phẩm do thức ăn nhà bếp, nước uống phải đảm bảo vệ sinh, rõ nguồn gốc. Phải có hợp đồng cam kết mua bán thực phẩm sạch rõ nguồn gốc với công ty cung cấp.

Phòng ngừa đuối nước: Tạo điều kiện cho các em học sinh rèn luyện thể lực, học bơi và biết bơi theo quy định. Thường xuyên tuyên truyền, nâng cao kiến thức cho các em học sinh khi bơi phải tuân thủ quy tắc an toàn. Trang bị kiến thức về an toàn đường thủy: khi di chuyển bằng các phương tiện tàu, thuyền… phải mặc áo phao bảo hộ. Giếng, bể nước trong khuôn viên trường học phải có nắp đậy an toàn, căn dặn học sinh không được đến các vị trí này để chơi đùa . Trong trường hợp có xảy ra lũ lụt, học sinh đi học qua sông, suối phải có người lớn đưa và phải đảm bảo an toàn.

Ngoài ra, trường học phải có nhân viên y tế theo dõi về y tế học đường và có tủ thuốc cấp cứu cần thiết để xử trí sơ cứu ban đầu những trường hợp TNTT xảy ra đối với học sinh trước khi chuyển đến bệnh viện.

Tại trường học, ngoài những TNTT đã nêu ở trên, thực tế còn có thể có nhiều nguy cơ dẫn đến các TNTT khác không lường trước được. Vì vậy cách phòng ngừa tốt nhất là các thầy cô giáo và nhà trường cần có sự quan tâm chú ý đến học sinh của mình, đặc biệt là học sinh còn nhỏ thuộc tuổi tiểu học vì chỉ cần một phút lơ là, thiếu sự giám sát và tập trung sẽ dẫn đến hậu quả vô cùng nguy hại. Học sinh phải được sống trong một cộng đồng an toàn bao gồm ngôi nhà an toàn khi ở nhà, trường học an toàn khi đến lớp và xã hội an toàn khi ra đường.

Vì tương lai tốt đẹp của con em chúng ta, mỗi người hãy nâng cao ý thức chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em, tạo môi trường an toàn và lành mạnh để trẻ em phát triển toàn diện, góp phần xây dựng một tương lai tươi sáng cho đất nước.​/.